Zoran Lj. Nikolić

prema Andersonovoj konstituciji mason „miroljubivi podanik građanske vlasti, gde god živi i radi, i nikada se neće mešati u zavere i pobune protiv blagostanja naroda“. Konstitucija savetuje slobodnim zidarima da se dobrovoljno prilagode svakoj zakonitoj vlasti i da revnosno rade na napretku svoje zemlje.

Dakle, masoni su, po svom osnovnom kodeksu, prvenstveno patriote.

Godinu dana po osnivanju lože Ujedinjenje, 1910. godine, osnovana je i loža Šumadija na čelu sa slikarom Đorđem Milovanovićem. Ta loža radila je pod zaštitom Velike lože Hamburga, sa sedištem u Berlinu. Šumadija je kao svoj znak izabrala pečat grba Šumadije, a to je glava divljeg vepra prostreljena strelom.

Ovo nije bilo neobično s obzirom na to da je kapetan Miša Anastasijević bio slobodni zidar. Zgrada „dunavskog kapetana“ napravljena je 1863. godine, a prvobitno je Miša Anastasijević planirao da to bude njegova privatna palata. Za projekat prelepe građevine, a u ono vreme i jedinog monumentalnog beogradskog zdanja, bio je zadužen Čeh Jan Nevola, koji je istovremeno bio i glavni inženjer u građevinskom odeljenju Popečiteljstva vnutrenih dela.

„Francuska je imala dominantnu ulogu u razvoju Jugoslavije posle Prvog svetskog rata. Gotovo da je raspolagala Jugoslavijom a u potpunosti je davala ton društvenom životu u Beogradu.“ Banić beleži i kako je Francuska imala monopol na naoružavanje Jugoslavije, kao i da je gotovo demonstrativno bio podignut Spomenik zahvalnosti Francuskoj na Kalemegdanu, čiji je autor Ivan Meštrović!

Jevreji su u Evropi onog vremena imali i svoje zasebne takozvane Bene Berit lože, koje su mogli da čine samo pripadnici ove konfesije, ali su bili članovi i drugih loža koje nisu bile isključivo jevrejske. Među takvima, s kraja 19. veka, bio je prijatelj kneza Miloša Haim Davičo, kao i Avram Ozerović, član Glavnog odbora Napredne stranke.

Tako su od radnog masonstva preuzeti i osnovni hijerarhijski stepeni, poznati u jovanovskoj masoneriji. Prvi stepen je učenički, drugi je pomoćnički, dok je treći majstorski. To je hijerarhija koja podseća i na našu viševekovnu zanatsku tradiciju, u kojoj je postojao sistem koji su činili šegrt, kalfa i majstor.

Ako budeš istrajan, očistićeš se, izaći ćeš iz ponora tame i ugledati svetlost!

Istok je, u masonskom poimanju sveta, ona strana sa koje dolazi svetlost. Na simboličan način, kandidat u ložu ulazi kao dete, iz mračnog sveta, sa zapada, da bi tražio prosvećenje putujući ka večnom istoku.

Simboli koji se izdvajaju u masonskoj ikonografiji jesu:

Šestar i uglomer (ugaonik) koji su u simboličkom kodu češće viđani zajedno nego odvojeno.

Šestar je simbol duha, njegove vlasti nad ma terijom. Masonski majstor, kako kaže Rečnik simbola, „između uglomera i šestara u ulozi je posrednika“. Istovremeno, šestar i uglomer se, u uzajamnim kombinacijama, prikazuju kao komplementarni sklad nebeskih i zemaljskih običaja. Saglasno simbolizmu kruga, koji čini šestar, odnosno četvorougla, koji nastaje radom pomoću uglomera, šestar se dovodi u vezu i sa određivanjem vremena, a uglomer sa određivanjem prostora.

U masonskim radovima visak je taj koji sprečava svako skretanje i iskrivljenost, a simbolizuje dubinu znanja i ispravnost. Pomoću njega slobodni zidar spoznaje svoje greške, u prilici je da ih lakše otkloni, a na taj način u mogućnosti je da oprosti ljudske nedostatke, uzdižući se iznad ostalih.