Neksus

Samo, moć nije isto što i razum, i čovečanstvo je posle stotinu hiljada otkrića, izuma i osvajanja sateralo sebe u egzistencijalnu krizu. Na ivici smo ekološkog kolapsa, do čega smo doveli zloupotrebom svoje moći

Istorijat informacionih mreža oduvek je obuhvatao i održavanje ravnoteže između istine i poretka. Kao što žrtvovanje istine poretku ima svoju cenu, ima je i žrtvovanje poretka istini.

Sve što je staro nekada je bilo novo. Promena je jedina konstanta u istoriji.

Rimsko carstvo je na vojsku trošilo oko 50–75% budžeta,51 a Tursko carstvo krajem XVII veka oko 60%.52 Između 1685. i 1813. godine udeo vojnih troškova u novčanim sredstvima kojima je raspolagala britanska vlada iznosio je 75%.53 U Francuskoj su se vojni troškovi između 1630. i 1659. kretali između 89% i 93% budžeta, ostali na oko 30% većim delom XVIII veka i pali na 25% 1788. samo zbog finansijske krize koja je bila povod Francuskoj revoluciji. U Pruskoj vojni udeo u budžetu između 1711. i 1800. godine nikada nije pao ispod 75%, a povremeno je rastao i do 91%.54 Za vreme relativno mirnih godina 1870–1913. vojska je gutala do 30% državnog budžeta velikih evropskih sila, Japana i Sjedinjenih Američkih Država, dok su manje sile, kao Švedska, na vojsku trošile još i više.55 Kada je 1914. izbio Prvi svetski rat, vojni budžeti su skočili u nebo. Francuska je za vreme rata na vojsku trošila u proseku 77% budžeta, Nemačka 91%, Rusija 48%, Velika Britanija 49%, a Sjedinjene Države 47%. Za vreme Drugog svetskog rata britanski procenat se popeo na 69%, a američki na 71%.56 Čak je i za vreme detanta u osmoj deceniji XX veka udeo sovjetske vojske u ukupnom državnom budžetu iznosio 32,5%.57

Državni budžeti poslednjih decenija štivo su koje pruža više nade od ijednog ikada sastavljenog pacifističkog traktata. Početkom XXI veka novac koji vlade širom sveta troše na vojsku u proseku iznosi svega oko 7% budžeta, pa čak i vladajuća supersila – Sjedinjene Američke Države – troši svega oko 13% godišnjeg budžeta na održavanje svoje vojne hegemonije.

Osamdeset posto svih kopnenih biljaka, na primer, zavisi od simbiotskog odnosa s gljivama, a gotovo devedeset posto porodica vaskularnih biljaka živi u simbiozi s mikroorganizmima. Ako bi organizmi u amazonskim, afričkim ili indijskim prašumama napustili saradnju u korist nepoštednog nadmetanja za hegemoniju, ubrzo bi čitave prašume sa svim svojim stanovnicima umrle. To je zakon džungle.4

Svetska saradnja i patriotizam se međusobno ne isključuju. Srž patriotizma nije mržnja prema strancima, nego ljubav prema sunarodnicima. Postoji mnogo situacija u kojima moramo da sarađujemo sa strancima da bismo pomogli sunarodnicima.

Nijedna ljudska zajednica, pa bilo to pleme, država ili čitava naša vrsta, neće biti na dobitku ako dopusti da moć od ljudi pređe algoritmima.

Mnogi od nas su sumnjičavi prema ljudskoj sposobnosti za promenu, a naročito ljudskoj sposobnosti za odricanje od nasilja i skrivanje jačih svetskih spona. Realistički mislioci kao Hans Morgentau i Džon Miršajmer, na primer, tvrde da je bespoštedno nadmetanje oko moći neizbežno stanje međunarodnog sistema. Miršajmer objašnjava: „Moja teorija kao glavnu brigu velikih sila vidi domišljanje kako da opstanu u jednom svetu u kome nema posrednika koji bi ih štitio jedne od drugih“; i dalje da „one brzo shvate kako je ključ tog opstanka moć“. Zatim Miršajmer postavlja pitanje: „Koliko moći države žele?“, i odgovara da sve države žele svu moć koju su u stanju da prigrabe, „zato što međunarodni sistem stvara snažne podsticaje za potragu za mogućnostima da se stekne moć nauštrb protivnika“. „Krajnji cilj države je hegemonija nad čitavim sistemom“, zaključuje on.45

Prajsvotershaus Kupers, očekuje se da će još pre 2030. godine veštačka inteligencija doprinositi svetskoj ekonomiji s 15,7 biliona dolara, ali ako se budu nastavila sadašnja kretanja, projekcije govore da Kina i Sjedinjene Američke Države, dve vodeće supersile na polju veštačke inteligencije, odnositi 70% tog novca.